ބިނާއީ އުނގެނުމުގެ ނަޒަރިއްޔާ

ފިލޯސަފަރުންނާއި، މުޤައްރަރު ފަރުމާކުރުންތެރިންނާއި ނަފުސާނީ ޢިލްމުވެރިންނާއި މުދައްރިބުންގެ ނަޒަރުގައި ދަރިވަރުންނަށް އުނގެނުމަކީ މާނަހުރިކަމަކަށް ހަދައިދީ، އަދި އުނގަނައިދިނުމަށް ފަސޭހައީ ފަރުދީ އަދި އިޖުތިމާއީ ހަރާތްތަކުގެ ތެރެއިންނެވެ. މި ކަމަށް ބާރުއަޅާ އުނގެނުމުގެ ނަޒަރިއްޔާއަކީ ބިނާއީ (ކޮންސްޓްރަކްޓިވިޒަމް) އުނގެނުމުގެ ނަޒަރިއްޔާ އެވެ.

ބިނާއީ ނަޒަރިއްޔާގައި މައިގަނޑުގޮތެއްގައި އަލިއަޅުވާލަނީ އިންސާނުންގެ ވިސްނުންތަރައްޤީވުމަށް  މެދުވެރިވަނީ ކޮންކޮން އުންސުރުތަކެއްގެ ސަބަބުންތޯ ބެލުމަށެވެ. ނުވަތަ މިކަން މެދުވެރިވަނީ ކޮންކޮން ޖަޒުބާތެއްގެ ސަބަބުންތޯ ބެލުމަށެވެ. އެހެންކަމުން، ނަފުސާނީ ޢިލްމުވެރިން މިކަން ބޮޑަށް އަމާޒުކުރަނީ ޢިލްމާއި، ޤަބޫލުކުރުމާއި ފަރުދީ މަފްހޫމުތަކަކަށެވެ. މައުލޫމާތު ލިބިގަތުމާއި މައުލޫމާތު ތަންޒީމުކުރުމުގެ ނަޒަރިއްޔާތައްވެސް ގުޅިފައިވަނީ ބިނާއީ ނަޒަރިއްޔާ އަށެވެ. މައުލޫމާތު ތަންޒީމުކުރުމުގެ މަރުހަލާގައި ބަލައިލެވެނީ އިންސާނުންގެ ސިކުނޑީގައި މައުލޫމާތު ރައްކާކުރުމާއި އެއްކުރެވޭ މައުލޫމާތުތައް ރަމްޒީ އޮނިގަނޑުތަކެއްގެ ގޮތުގައި ސިކުނޑީގައި ރައްކާކުރުމާއި، ސިކުނޑީގައި ރައްކާކުރެވިފައިވާ ރަމްޒީ އޮނިގަނޑުތައް މައުލޫމާތުތަކެއްގެ ގޮތުގައި ނުވަތަ ޢިލްމުގެ ގޮތުގައި ބޭރުކޮށްލެވޭ ކޮށްލުމުގެ މައްޗަށެވެ. މި ނަޒަރިއްޔާއަށް ބައެއް ނަފުސާނީ ޢިލްމުވެރިން ދެއްވާފައިވާ ނަމަކީ 'ޓްރިވިއަލް ކޮންސްޓްރަކްޓިވިޒަމް' އެވެ. އެހެނީ، މި ނަޒަރިއްޔާގައި މައިގަނޑުގޮތެއްގައި މަސައްކަތްކުރަނީ ކުދިންގެ ކިބައިގައި ދުނިޔަވަނީ ކަންކަމާއި މައުލޫމާތުތައް އަށަގެންނެވުމަށެވެ.

މަޢުރޫފީ އަދި އިޖުތިމާއީ ބިނާއީއްޔަތު

ބިނާއީ އުނގެނުމުގެ ނަޒަރިއްޔާގައި މައިގަނޑު ގޮތެއްގައި އަލިއަޅުވާލަނީ އެހެންމީހުނާ ގުޅިގެން އަދި ފަރުދީގުޅުންތަކުން ކުރިއަށް ގެންދެވޭ ހަރަކާތްތަކުން އުނގެނެނީ ކިހިނެއްތޯ އާއި އެކަން އެގޮތަށް މެދުވެރިވަނީ ކޮންކޮން ސަބަބުތަކެއްގެ ސަބަބުން ކަމަށެވެ.  ބިނާއީ އުނގެނުމުގެ ނަޒަރިއްޔާއާ ގުޅޭގޮތުން ތަފާތު އެކިއެކި ރައުޔުތައް ހިއްސާކޮށްދީފައިވަނީ ޖީން ޕިއަޖެޓް، ވައިގޮޓްސްކީ ގެސްޓްލަޓް، ބަރޓްލަޓް، ބްރުނާ އަދި ރެގޯފް، ޖޯން ޑިވޭ އަދި ޖީން ލީވް ފަދަ ނަފުސާނީ ޢިލްމުވެރިން ކޮޅެކެވެ. ތިރީގައިވާ ހޫލާގައި އެވަނީ މި ނަޒަރިއްޔާއާމެދު ތަފާތު ރައުޔުތައް ފާޅުކުރައްވާފައިވާ ޢިލްމުވެރިންނާއި އެބޭފުޅުންގެ ޚިޔާލުތަކުގެ މަސްދަރުތަކެވެ.

ބިނާއީ ނަޒަރިއްޔާއަކީ މިވެނި ނަޒަރިއްޔާއެކޭ ބުނެ ދައްކާނެ ވަކި ނަޒަރިއްޔާއެއް ނެތެވެ. އެހެންނަމަވެސް، ހުރިހާ ނަޒަރިއްޔާއެއްގައިވެސް މައިގަނޑު މަސްދަރުތަކެއް އެކުލެވިގެންވެ އެވެ. މިގޮތުން، މައިގަނޑު ދެ މަސްދަރެއްގެ ގޮތުގައި ފާހަގަވާ ދެ މަސްދަރަކީ:

ހ. އަމިއްލައަށް ޢިލްމު ބިނާކުރުމުގައި އުނގެނޭ ފަރާތްތައް މާ ޝައުޤުވެރިވެ ބައިވެރިވުން ބޮޑުވާކަން

ށ. ޢިލްމު ބިނާކުރުމުގެ މަރުހަލާގައި އިޖުތިމާއީ މޮށެއުޅުންތައް މުޙިއްމު ދައުރެއް އަދާކުރާކަން (ބްރޫނިން، ސްޗެރޯ، ނޯބީ & ރޮނިން، 2004).

ބިނާއީ ދެ މަސްދަރަކީ ނަފުސާނީ އަދި އިޖުތިމާއީ ހަރަކާތްތަކެވެ. ނަފުސާނީ ބިނާއީއްޔަތުގައި އަމާޒުކޮށްފައި ހުންނަނީ މައްސަލަތައް ހައްލުކުރުމަށްޓަކައި ބޭނުންވާ ސިކުނޑީގެ ކުރިއެރުންތަކާއި ވިސްނުމަށް ގެންނަން ޖެހޭ ބަދަލުތައް ގެނައުމަށްޓަކައި މައުލޫމާތުތަކާއި ވަސީލަތްތައް ބޭނުންކުރަނީ ކިހިނެއްކަމާއި، އެހެންމީހުންގެ ފަރާތުން މައުލޫމާތާއި އެހީތެރިކަން ހޯދަނީ ކިހިނެއްކަމަށެވެ. ނަމަވެސް، އިޖުތިމާއީ ބިނާއީއްޔަތުގައި ބަލަނީ އުނގެނުމުގެ މަރުހަލާގައި އެހެންމީހުންނާއި މިލިއުޅުމުން (އެކުގައި މަސައްކަތްކުޅައުމުން) މާނަހުރި ގޮތެއްގައި އުނގެނުމުގެ ޤާބިލުކަން އިތުރުވާ ކަމަށެވެ (ވިންޑްސްޗިލް، 2002).

ނަފުސާނީ ބިނާއީއްޔަތު

 ހުރިހާ ނަފުސާނީ ނަޒަރިއްޔާއެއްގައިވެސް ބިނާއީއްޔަތު ހިމެނެ އެވެ. ހަމައެހެންމެ، ހުރިހާ ނަފުސާނީ ޢިލްމީ ނަޒަރިއްޔާއެއްގައިވެސް ބިނާއީއްޔަތު ޤަބުލުކުރެ އެވެ. މިގޮތުން، ލިބިފައިވާ ތަޖުރިބާތަކުގެ އަލީގައި ކަންކަން ތަންފީޒުކޮށް، ތަންޒީމުކުޅައުމަށް ކުރެވޭ މަސައްކަތްތަކުން އިޚްތިޔާރަކާ ނުލައި ނަމަވެސް އަމިއްލަ މައުރޫފީ އޮނިގަނޑުތަކެއް ހިތުގައި ނުވަތަ ސިކުނޑީގައި އުފެއްދެ އެވެ. މިގޮތުން، ނަފުސާނީ ޢިލްމުވެރިން ބަލަނީ، ފަރުދީ މައުލޫމާތު، ޤަބޫލުކުރުންތައް، ޒާތީ މަފްހޫމްތައް، އަމިއްލަވަންތަކަން ފަދަ ކަންކަމުން އެފަރާތެއްގެ ކަންކަން މާނަކުރާގޮތަށެވެ. އެހެނީ، މިހުރިހާ ކަމެއް އަމާޒުވަނީ އިންސާނުންގެ އެތެރޭ ނުވަތަ ނަފުސާނީ ކަންކަމާ އެވެ.

ވައިގޮޓްސްކީގެ އިޖުތިމާއީ ބިނާއީއްޔަތު

ވައިގޮތްސްކީ ފަދަ އިޖުތިމާއީ ބިނާއީ މާހިރުން ޤަބޫލުކުރަނީ އިޖުތިމާއީ ގުޅުންތަކާއި، ސަގާފީ އާލަތްތައް އަދި ހަރަކާތްތަކަކީ ފަރުދީ ތަރައްޤީ އަދި ދަސްކުރުން ބައްޓަން ކުރާކަމެއް ކަމެވެ. އެހެންފަރާތްތަކާ އެކު ބައިވެރިވެގެން، ގުޅިގެން ފުޅާ ދާއިރާއެއްގައި ހަރަކާތްތަކުގައި ބައިވެރިވެގެން އަމިއްލައަށް ކަންކަން ނިންމާ، ގޮތް ކަނޑައަޅައިގެން މަސައްކަތް ކުރުމުގެ ނަތީޖާ މާ ފުރިހަމަ ކަމަށް މި ދާއިރާގެ މާހިރުން ފާހަގަކުރައްވަ އެވެ.

ޢިލްމު ބިނާވަނީ ކިހިނެއް

ބިނާއިއްޔަތުގައިވާ ތަފާތު ކަންބޮޑުވުން ބިނާވެގެންވަނީ ޢިލްމު ބިނާވާ ގޮތުގެ މައްޗަށެވެ. މޮޝްމަން (1982) ވަނީ ކަމިގެ ތިން ޝަރަހައެއް އޮޅުން ފިލުވައި ދެއްވާފަ އެވެ.  

ހ. ތިމާވެށި އަދި މުޖުތަމައުން ކުރިމަތިވާ ޙަޤީޤަތްތަކާއި ތެދުތަކަކީ މައުރިފާ ކުރުންތައް ބިނާކުރުމަށް މަގުދައްކައިދޭ ކަންތައްތައްތަކެކެވެ.

ށ. މައުރޫފީ މަރުހަލާތައް؛ ޕިއާޖެޓްސް ފާހަގަކުރައްވާ އޯގަނައިޒިން، އެސިމިލޭޝަން އަދި އެކޮމަޑޭޝަން

ނ. ވެށި އަދި މުޖުތަމައުއާ މައުރޫފީ ކަންކަން: ޢިލްމު ބިނާވާ އެއްގޮތަކީ މައުރޫފީ އަދި ވެއްޓާ ގުޅިފައިވާ ކަންކަމާއި ގުޅިލާމެހިގެން ހިނގާ ކަންކަމެވެ.

ޢިލްމު އުފެދޭ ގޮތްތައް

އިޖުތިމާއީ އުނގެނުމުގެ ނަޒަރިއްޔާގެ ޤަބޫލުކުރުންތަކަށް ބަލާއިރު، ޢިލްމަކީ އިޖުތިމާއީ ގުޅުންތަކާއި އިޖުތިމާއީ ވެށީގެ ތެރެއިން ނަގުލުވެގެން ވާރުތާވާ ކަންކަމެވެ. ހަޤީޤަތުގައި ޙަޤީޤީ ދިރިއުޅުމުގައި ދިމާވާކަންކަމަށް ކުރިމަތިލާ ކުރިމަތިލުމާއި އުނގެނޭ އުނގެނުންތަކަކީ ވަކިތަނަކުން ދަސްކުރާ ދަސްކުރުންތަކެއް ނޫނެވެ. ކަމެއް ދިމާވުމުން އެ އުނގެނެވޭ އުނގުނުން ބިނާވެފައިވަނީ އެމީހެއްގެ ޤަބޫލުކުރުމާއި، ހުނަރާއި، ސުލޫކާއި، ހައިސިއްޔަތާއި މުޖުތަމައުގެ އަގުތަކަށް ބިނާވެފަ އެވެ.

ދަރިވަރުންނަށް އަމާޒުކޮށް ކިޔަވައިދޭ ކިޔަވައިދިނުމުގެ މައިގަނޑު އުންސުރުތައް

ހުރިހާ ބިނާއީ ނަޒަރިއްޔާއެއްގެ މަސްދަރަކީ ޢިލްމު ތަރައްޤީވަނީ އުނގެނޭ ފަރާތްތަކަށް ލިބޭތަޖުރިބާތަކުން މާނައެއް ދޭހަކުރާ ކުރުމަށެވެ. މިގޮތުން، އުނގެނުމުގެ ތެރޭގައި ސިކުނޑީގައި ބިނާކުރެވޭ މަޙްޠޫޠު (މެންޓަލް މޮޑަލް ނުވަތަ ސްކިމާ)ތައް އަބަދުވެސް ހުންނަނީ މުޠާލިޔާކުރެވި ކުރެވި އެވެ. ލިބެމުންދާ ތަޖުރިބާތަކާ ގުޅިގެންނެވެ. އެކަމަކާ ގުޅޭ މަޙްޠޫޠަކަށް ބަދަލުތަކެއް އާދޭތޯ ބެލުމަށެވެ. ބިނާއީއްޔަތުގެ މަފްހޫމުތަކުގައި އުނގެނުމުގެ 5 ހާލަތަކަށް އިރުޝާދު ދެއެވެ. އެއީ:

ހ. އުނގެނުން އުނދަގޫވުން، މާނަހުރި އެއްޗަށްވުން، ވެއްޓާގުޅުވުން

ށ. އިޖުތިމާއީ ބަދަލުކުރުންތަކާއި މަސްޢޫލިއްޔަތުތައް ހިއްސާކުރުމަކީ އުނގެނުމުގެ ބައެއްކަމަށް ހެދުން

ނ. ތަފާތު ޚިޔާލުތަކަށް ޖާގަދިނުން، އަދި ތަފާތު އުސޫލުތަކަށް ޖާގަދިނުން

ރ. ޢިލްމު ބިނާކުރުމުގައި ޒާތީ ހޭލުންތެރިކަމަށް ފުރުޞަތުދިނުން

ބ. ޢިލްމު އުނގެނުމުގައި އަމިއްލަ އުސްލޫބުތަކަށް އިޖާބަދިނުން

ކުރުކޮށް

އުނގަނައިދިނުމުގައި މުދައްރިސުންނަށް މި ނަޒަރިއްޔާގެ ބޭނުން ބޮޑުކަމަށް ފާހަގަކުރެވެ އެވެ. މިއީ ވަރަށް ގިނަ ނަޒަރިއްޔާތަކެއް އެކުވެގެން އުފައްދާފައިވާ ނަޒަރިއްޔާއެކެވެ. އެހެނީ، އުނގަނައިދިނުމުގެ ތަފާތު އުސޫލުތައް މުދައްރިސުން ބޭނުންކުރަން ޖެހެ އެވެ. މިކަމަށް ފުރުޞަތު ހޯދައިދީފައިވާ އުނގެނުމުގެ ނަޒަރިއްޔާއަކީ މި ނަޒަރިއްޔާ އެވެ. މިގޮތުން، ދަރިވަރުން ޝާމިލުކޮށް ކިޔަވައިދިނުމަށްޓަކައި ގުރޫޕު މަޝްވަރާކުރުމާއި، ގުޅިގެން އުނގެނުމުގެ ތަފާތު ހަރަކާތްތަކަށް މި ނަޒަރިއްޔާއިން ޖާގަ ތަނަވަސްކޮށް ދެ އެވެ.